Je kent vast het rustgevende gevoel van een bad nemen, een boek lezen op de bank of genieten van de natuur? Dit zijn momenten waarop je het parasympatisch zenuwstelsel aanspreekt. Dit is een deel van jouw autonome zenuwstelsel. Het parasympatisch zenuwstelsel speelt een sleutelrol in jouw welzijn. Het beïnvloedt onder andere je ademhaling, hartslag, spijsvertering en slaappatronen.
Het andere deel van het zenuwstelsel noemen we het sympathisch zenuwstelsel. Deze komt in actie als je prestaties moet leveren, bijvoorbeeld op je werk of wanneer er iets onverwachts gebeurt in je dagelijks leven. Op dit soort momenten ervaar je stress. Beide systemen van het zenuwstelsel zijn belangrijk, maar omdat we in een stressvolle wereld leven, wordt het parasympatisch zenuwstelsel vaak niet genoeg aangesproken.
In dit blog kun je meer lezen over het parasympatische zenuwstelsel en je ademhaling. Hier zit namelijk een rechtstreeks verband tussen.
Wat is het parasympatisch zenuwstelsel?
Het parasympatisch zenuwstelsel is een onderdeel van het autonome zenuwstelsel. De functie hiervan is het beïnvloeden van organen in het lichaam, waardoor het in rust komt; er treedt herstel op. Het andere deel van het zenuwstelsel wordt sympathisch of orthosympatisch genoemd. Dit deel heeft als functie te zorgen voor een stressreactie in het lichaam. Dit is de bekende fight-or-flight modus.
Het parasympathisch zenuwstelsel werkt als een tegenhanger van het sympathisch zenuwstelsel, dat de 'vecht-of-vlucht'-reactie van jouw lichaam activeert. Terwijl het sympathisch zenuwstelsel je lichaam voorbereidt op fysieke activiteit, brengt het parasympathisch zenuwstelsel je lichaam terug naar een staat van rust en herstel na deze activiteiten.
Als je parasympatisch zenuwstelsel actief is, dan voel je rust. Jouw lichaam draait als het ware optimaal. Je hebt een diepe en langzame ademhaling, je hartslag is rustig en jouw spijsvertering werkt goed.
Is jouw sympathische zenuwstelsel actief, dan kun je klachten ervaren als stress, een gejaagd gevoel, een verhoogde hartslag en oppervlakkig en snel ademhalen.
Hoe werkt het parasympatische zenuwstelsel?
Het autonome zenuwstelsel stuurt het lichaam vanzelf aan. Een deel hiervan is het parasympatische zenuwstelsel. Deze houdt zich bezig met het herstel van het lichaam. Dit betreft de volgende zaken:
- De hartslag;
- De ademhaling;
- De spijsvertering;
- Temperatuur van het lichaam.
Er zijn een aantal zenuwen betrokken bij het parasympatische zenuwstelsel, zoals:
- Nervus vagus: Een belangrijke zenuw die helpt bij het verlagen van de hartslag en bloeddruk;
- Craniale zenuwen: Dit zijn zenuwen in de hersenen die zorgen voor het functioneren van ogen, oren, neus, etc.
- Sacrale zenuw: Deze zorgt voor het functioneren van de spijsvertering en de geslachtsorganen.
Nervus vagus en parasympatisch zenuwstelsel
Een belangrijk onderdeel van het parasympathisch zenuwstelsel dat de ademhaling reguleert, is de nervus vagus of de tiende hersenzenuw. Deze zenuw is de langste in ons autonome zenuwstelsel en het verbindt je hersenen met verschillende organen, waaronder de longen en het hart. De nervus vagus speelt een essentiële rol in het regelen van je ademhaling, hartslag en spijsvertering.
Wanneer je diep inademt, wordt de nervus vagus geactiveerd, waardoor de hartslag vertraagt. Vervolgens, wanneer je uitademt, sturen je hersenen signalen via de nervus vagus om onze ademhalings- en hartspieren verder te ontspannen.
Wat is het verband tussen het parasympatisch zenuwstelsel en je ademhaling?
Als het parasympatisch zenuwstelsel wordt aangesproken, dan keer de rust terug in je lichaam. De hartslag en de ademhaling vertragen, waardoor er meer zuurstof naar de hersenen en andere organen gaat. Het lichaam herstelt hierdoor en spanning en stress zullen daardoor het lichaam verlaten.
Het parasympatisch zenuwstelsel en de ademhaling staan daarom rechtstreeks in verband met elkaar. Dit werkt zelfs beide kanten op: Het parasympatisch zenuwstelsel zorgt er (onbewust) voor dat jouw lichaam ontspant, maar door op een goede manier jouw ademhaling aan te sturen kun je ook zelf bewust het parasympatisch zenuwstelsel aansturen.
Het zenuwstelsel herstellen door ademhalingsoefeningen
Zoals genoemd bestaat het autonome zenuwstelsel bestaat uit twee delen: Het sympathische en het parasympatische zenuwstelsel. Beide hebben een belangrijke functie, maar door overbelasting van ons lichaam kan het voor het parasympatische deel moeilijk zijn om in te schakelen. Het zenuwstelsel kan een handje geholpen worden, door het regelmatig uitvoeren van ademhalingsoefeningen.
Een goede ademhaling zorgt er namelijk voor dat het parasympatisch zenuwstelsel automatisch ingeschakeld wordt. Mensen kunnen door een overmatig aangesproken sympathisch zenuwstelsel de volgende klachten ervaren:
- Hoge mate van stress of angstgevoelens;
- Slecht slapen;
- Overweldigd zijn;
- Het moeilijk vinden om te ontspannen;
- Snel geagiteerd zijn en boos worden.
Door regelmatig ademhalingsoefeningen te doen kunnen deze klachten verminderd worden.
Het parasympatische zenuwstelsel actief houden
Het klinkt misschien tegenstijdig, maar om rust te brengen in een lichaam, moet het parasympatische deel van het zenuwstelsel geactiveerd worden. Bij mensen die op een matige manier stress ervaren is dit door middel van ontspanning eenvoudig te bereiken. Ademhalingsoefeningen werken erg goed voor mensen die bovengemiddelde overbelast zijn. Ze zullen door middel van goed ademen vrij snel herstellen.
Mensen die zwaar overbelast zijn, zoals tijdens een burn-out, hebben meer nodig dan alleen ademhalingsoefeningen. Het parasympatisch zenuwstelsel kan zelfs beschadigd geraakt zijn. In dat geval kan het langer duren voordat het lichaam in deze staat rustiger en ontspannen wordt.
Het is daarom belangrijk voor iedereen om het parasympatisch zenuwstelsel actief te houden. Simpele dagelijkse gebruiken kunnen daarbij helpen, zoals voldoende slaap en rust, een vast leefpatroon, gezonde voeding, niet intensieve beweging, ontspanningsoefeningen en ademhalingsoefeningen.
Gerelateerde informatie
In de kennisbank van Herleva vind je tientallen blogs met tips en adviezen. Ik raad je aan om deze blog ook te lezen:
- Je autonome zenuwstelsel beïnvloeden door ademhaling
- Ontdek hoe je met je ademhaling meer veiligheid in jezelf voelt
- Stress loslaten door middel van ademhaling
Aan de slag met je ademhaling
Herleva heeft een aantal dingen voor je klaarstaan die je ondersteunen bij een betere ademhaling.
Gratis producten
Ik vind het leuk om mijn kennis met je te delen. Daarom heb je allereerst toegang tot mijn blogs en video's. Ook kun je gratis de volgende producten downloaden:
- Gratis e-book: de verbonden ademhaling
- Gratis videoreeks: chronische hyperventilatie voorbij
- Gratis ontspanningsmeditatie
Zelf de diepte in met je ademhaling
Wil je verder de diepte in? Kies voor 1 van de online programma's:
Aan de slag als ademcoach
Wil je zelf aan de slag als ademcoach? Of wil je de ademhaling als tool inzetten in je werk? Meld je dan aan voor de opleiding tot ademcoach.
Heb je nog vragen?
Wil je meer informatie? Neem gerust contact met mij op. Je kunt hiervoor gebruikmaken van het contactformulier of stuur een mail naar heleen@herleva.nl
